titel

Audiovisueel: Verhalen in Beeld en Geluid

Mijn achtergrond als VJ vormt de basis van mijn audiovisuele werk, waarin ik verhalen vertel met beeld en geluid. Tijdens de lockdowns gebruikte ik film om nieuwe verbindingen te leggen: ik bracht kunstenaars en verpleeghuisbewoners samen via het scherm, waardoor creativiteit en interactie toch mogelijk bleven in een tijd van isolatie.

Mijn werk omvat audio- en videoprojecten voor verschillende initiatieven, zoals Rondje Nieuwe(N)Meer, Spelen in de Spaarndammerbuurt, Geluksplekken Noord, en Schattenjacht/Escape Spelen. Met elk project probeer ik een unieke sfeer te creëren en mensen te inspireren om hun omgeving op een nieuwe manier te ervaren.

Via mijn platform www.veramaps.nl ontwikkel ik verhalen voor smartphone-wandelingen. Deze digitale routes combineren geluid, beeld en interactie, en maken het mogelijk om op een speelse manier kennis te maken met bijzondere plekken.

Mijn audiovisuele werk is niet alleen een middel om verhalen te vertellen, maar ook een uitnodiging om de wereld met een frisse blik te ontdekken. Of het nu gaat om een verhalende wandeling of een interactief kunstproject, mijn doel is altijd om mensen te verbinden en te inspireren door beeld en geluid.

Gesteund door kunstenaars, vrijwilligers, mantelzorgers, ouderen en hun familie, is Vera Broos een boekje gaan maken over verbeelding in de zorg. Zij werd hierbij gesteund door kunstenaars aangesloten bij ZOna’s Kiosk, en medewerkers in 5 zorginstellingen. Insteek: De dagelijkse omgang en het zorgen voor kwetsbare ouderen is beladen, en voor veel mensen zwaar. Toch heeft iedereen er vroeg of laat , korter of langer, mee te maken. En creativiteit uit zich op allerlei manieren ook buiten kunstbeoefening of  cultuur meemaken of ondergaan. Deze broze voorbeelden van verbeelding, fantasie en creativiteit, kunnen mogelijk door ze met elkaar op te graven en te gaan delen, andere mensen inspireren of op ideeën brengen.
Dingen die ogenschijnlijk persoonlijk lijken of te algemeen, bijvoorbeeld een activiteit toegespitst op een familielid, leidden tot bijeenkomsten met ouderen die graadmeter weer leidden tot nieuwe ervaringen en uitkomsten. Gesprekken met mantelzorgers, familie, vrijwilligers binnen en buiten zorginstelleingen dor Vera Broos, leidden tot het Werkboek voor ZorgTijgers.
De presentatie vind vanwege uitstel door Corona plaats in 2021

Sinds 2014 organiseer ik 'Pyjama Party's' in verpleeghuizen. Met Pyjama Pret bracht ik kunst en warmte naar de vroege en late uren in verpleeghuizen, momenten die vaak aan de aandacht ontsnappen maar juist zo waardevol kunnen zijn. Het project draaide om zachte, intieme activiteiten die bewoners hielpen de dag ontspannen te beginnen of af te sluiten, en tegelijkertijd ruimte boden voor verbinding en plezier. Door zachte, speelse interventies te organiseren in een tijd waarin bewoners vaak minder actief zijn, creëerden we een gevoel van ritme, warmte en samenzijn.
’s Avonds vulden we de gangen met muziek, terwijl bewoners in hun pyjama en slaapmutsjes samenkwamen om liedjes te zingen en verhalen te luisteren. Voor het slapengaan deelden we knuffels uit.
Ook in de vroege uren is tijd voor Pyjama Pret begonnen we de dag met ochtendgymnastiek, waarbij beweging en zachtheid centraal stonden. Ook hier speelde muziek een grote rol, samen met activiteiten die bewoners uitnodigden om rustig wakker te worden en de dag met een glimlach te starten.

Met dank aan : Sevagram Limburg voor de inspiratie voor het concept, en het Oranjefonds voor het project Pyjama Pret in 2021

Voor presentaties en kunstenaars op conferenties, symposia en andere bijeenkomsten, neem contact op met Vera Broos via info@zonaskiosk.nl

Oh Wat Ben Je Mooi: Mode, Eigenheid en Autonomie

In 2020 en 2021 werkte ik samen met Sonja van Dort aan Oh Wat Ben Je Mooi, een project waarin mode, eigenheid en autonomie van ouderen centraal stonden. Cliënten werden niet alleen deelnemers, maar ook mede-ontwikkelaars van het project. Samen gaven we vorm aan een reeks creatieve workshops, die culmineerden in een knallende modeshow vol energie, trots en plezier.

Voor dit project werkte ik samen met de getalenteerde workshopleiders van Zona’s Kiosk, specialisten in het werken met ouderen in zorginstellingen. In de workshops stond de creativiteit en het plezier van de cliënten voorop, en dat leverde fantastische momenten op.
Al deze activiteiten kwamen samen in de modeshow Oh Wat Ben Je Mooi, waarin iedere deelnemer zijn of haar creaties en persoonlijkheid kon laten schitteren. Als aandenken kreeg iedereen een bedrukt t-shirt en een sieraad mee naar huis. Dit project was een viering van de kracht en eigenheid van de deelnemers.

Met Equal Arts, de Engelse Partner waarmee ik in 2025 samenwerkte in Tandem Europe-project NowHere, heb ik in 2016 en 2017 een project opgezet rond de komst van kippen in een zorginstelling. Tijdens de bezoeken aan Henpower in het Verenigd Koninkrijk kreeg ik het idee om het concept als inspiratie te nemen voor een uitvoering in Nederland. Met toestemming van Equal Arts heb ik het concept op twee locaties van ZGAO en Amsta in Amsterdam gerealiseerd. Ik heb ik hieraan mijn eigen draai gegeven, met meer, met vijf kunstenaars gesecteerd via een landelijke oproep en een ballotage.

Eitje bracht het onverwachte naar het Flevohuis: een kunstproject waarin kippen en kunst samenkwamen om het dagelijks leven op te schudden. Van september 2016 tot mei 2017 transformeerden de tuin van het Flevohuis in een creatieve en levendige ontmoetingsplek, waar kippen het middelpunt van inspiratie werden.
Met kunstenaars werkte ik samen om met bewoners, een startpunt voor gesprekken, verhalen en experimenten. Het hok met vier trotse Marans-kippen bracht mensen naar buiten, liet ze lachen en zorgde ervoor dat zelfs de meest introverte bewoners hun schulp verlieten. Ik betrok een ‘kipoloog’ op om met bewoners te filosoferen over de psychologie van de kippen en een boek te maken, een beeldhouwster met een ‘egg-bot’ om eieren te beschrijven met persoonlijke verhalen, een modeontwerper en een beeldhouwer die met blinden en slechtzienden werkt die sprekende eieren maakte.
Met de verhalen en inzichten opgedaan met Eitje, gecombineerd met de visie van de kunstenaars, maakte ik een reizende installatie die onder andere in het Dolhuys museum werd getoond.

Eitje, en het opvolgende project ‘TOK!” (Troetelkippen Ouderen en Kunst) definieerde kunst in de zorg op nieuwe manieren. Deelnemers ontdekten dat ze zelf konden bijdragen met wormen steken, hingen bij het hok, en buren met kippenkennis kwamen hun ervaringen delen, zoals liedjes over kippen uit Tunesië. De eieren werden verkocht aan familieleden, waarmee het eten van de kippen werdt aangeschaft. Het zorgpersoneel, geïnspireerd door de kunstenaars, ging creatief aan de slag met eigen thema’s. Zelfs buurtbewoners raakten betrokken, met kaarten die op de Dappermarkt werden opgehaald teruggestuurd werden met boodschappen van Amsterdammers over kippen en andere dieren. Voor mij was Eitje een bewijs van wat kunst kan toevoegen aan het verlevendigen van de zorg met dieren.

* Henpower- Eitje in het Flevohuis werd opgevolgd door TOK! Troetelkippen Ouderen en Kunst op de Amsta-locatie Van ’t Hoflaan in Amsterdam

Expedities, Speurtochten en Safaris
Met kunstenaars, kaarten en onverwachte opdrachten maak ik nieuwe routes en ervaringen. Ik breng plekken tot leven door wat er is te laten zien en wat er nog kan zijn. De openbare ruimte binnen en buiten, wordt opnieuw ontdekt en gevuld met verhalen, een speelveld. Elke tocht is een concept, een nieuwe manier om ruimte en tijd met elkaar te verweven. Wat gebeurt er als je ergens loopt, kijkt, verzamelt, en maakt? Dat is de vraag die ik steeds weer opnieuw stel.

Voorbeelden:
• ZorgKrijgers Spaarndammerbuurt: Speurtochten met bewoners, buurtgenoten en kinderen waarin we verhalen verzamelen en verborgen schatten vinden.
• Expeditie SNOES Flevohuis: een ervaring waarin 100 ezoekers opnieuw leerden kijken, luisteren en voelen door kunst en ontmoetingen.
• Rondje Nieuwe(N)Meer: verhalen en wandeling rond het terrein Nieuwenmeer het Nieuwe


Carola Kruiswijk over Expeditie SNOES in het Flevohuis Amsterdam:

Vandaag bezocht ik Expeditie SNOES, een kunstproject voor mensen met dementie, in een verzorgingshuis.
Een project waarvoor je heel gevoelig afgestemd moet zijn, anders kijk, hoor en voel je er overheen. Het woord ritueel viel niet eenmaal, en toch was het een rituele ervaring.

Word ik wel eens met een koosnaampje aangesproken? Ja, vertel ik aan de dames van Wasv(r)ouwen. Ze stempelen het op een zakdoek. Ik heb mijn knuffelnaam bij me in lichtgroene stempelletters. Ik hoef het maar te lezen.

Ik schrijf een levensverhaal voor een Weesbeest. Een knuffel die op zoek is naar een nieuwe eigenaar. Wie ontfermt zich over mij als ik mijn oude leven kwijt ben? Hier maakt elk weesbeest een kans. Ik zie de foto’s van de nieuwe levens.

Ik laat me meenemen door de verzamelde levensmotto’s en verhalen van het Mijmerbureau. Ik hoor verhalen van mensen die op de rand verkeren van spreken, gissen en vergissen. Door de woorden heen luisteren is geboden. Het is een wonder als we elkaar verstaan.

Huid-aan-huid dansen in Café Tijdloos. Ik weet niet wie hij is, die me met moeite laat gaan omdat hij zo graag wil vertellen maar niet meer uit zijn woorden komt. Hij gaat dansen met de Knuffelschoondochter en ik zie hoe hij zijn vinger opsteekt als hij een melodie herkent. Ik ben dan al onderweg naar Muzikado. Mijnheer B. beweegt zijn knieën op de maat van de Waterkant en is verrukt als hij de gitaar op schoot krijgt en de zachte ploinkjes hoort. Snaar voor snaar.

Wie niet kan praten kan altijd nog zingen en fluiten. Die kan zich laten koesteren door alles wat tevoorschijn komt uit de bijzondere zakjes van de Verwonderjurk. Dansvoile of een vogelgezang. Bellenblaas of een nachtmelodietje voor boven de wieg. Een waaier om te wuiven als het even te veel wordt.

Dan zit ik geblinddoekt in een kring en praat over afhankelijk zijn met mensen die ik niet kan zien – en zij mij niet. Ik krijg onverwachte smaakbommetjes in mijn mond, op een moment dat ik niet kan beïnvloeden en met een intensiteit die ik niet kan voorzien.
Vrijheid bestaat uit neezeggen. Of uit overgave aan wat er komt. Ben ik ooit zover dat ik dat zonder spelen kan?

Verloren zijn en gevonden worden, verliezen en vinden. Ver voorbij woorden. Wat weet ik van veiligheid als je niets meer over hebt dan je eigen huid?
De wereld wordt zo klein als mijn vertrouwen.
Of zo groot.

De openbare ruimte veranderd in een archief EN een ruimte voor mogelijkheden. Een plek die over het hoofd word gezien, wordt een podium voor verhalen, geluiden, verstopte schatten. Mensen ontmoeten elkaar, zichzelf en hun omgeving opnieuw. En de plekken waar we werken, worden betekenisvol op een manier die blijft.
Ik verzamel verhalen zoals anderen materialen verzamelen – door te luisteren, te kijken en in gesprek te gaan met mensen en plekken. Elk verhaal wordt een bouwsteen voor iets nieuws: een route, een kaart, een ervaring of een kunstwerk. Mijn projecten ontstaan uit wat al aanwezig is in een wijk: de geschiedenis, de bewoners en de verborgen plekken. Samen met bewoners en kunstenaars bouw ik aan iets wat verbindt en transformeert.


2023, 2024: Geluksplekken Noord (Amsterdam 750 jaar)
Kunstsafari’s en digitale soundtracks van mensen en van plekken in Amsterdam Noord

2022, 2023: Spelen in de Spaarndammerbuurt
In de Spaarndammerbuurt leidde dit tot een verhalenkaart met als thema buiten spelen, vroeger en nu.

2021, 2022, 2023: Rondje Nieuwe(N)Meer
Verhalen en natuur samen in een route rond het Nieuwe Meer.

2018,2019: Art-Bnb
Op het terrein de Nieuwenmeer, waar mijn studio zich bevind, organiseerde ik Art- BnB met en voor internationale kunstenaars die ik manchet met kunstenaars werkzaam op het terrein.

2014: Expeditie SNOES
In Amsterdam Oost opende ik de deuren van een gesloten afdeling in een verpleeghuis voor honderd buurtbewoners, die deelnamen aan een expeditie dwars door het gebouw. De gangen, kamers en tuinen werden het decor voor een ontdekkingstocht vol ontmoetingen en verrassingen.